Ekologia I Toksyczność Cyjanobakterii

O Grupie

Grupa prowadzi badania dotyczące występowania, ekologii, właściwości ekofizjologicznych, różnorodności i ewolucji cyjanobakterii (sinic), w tym ich najmniejszych przedstawicieli – pikocyjanobakterii, w różnych środowiskach, także ekstremalnych. Badane są cyjanobakterie występujące w środowiskach typowo wodnych, takich jak Wielkie Jeziora Mazurskie, Jeziora Suwalskie, Morze Bałtyckie, przez środowiska graniczne (woda-ląd) po lądowe; półpustynne i pustynne (Pamir Wschodni, Południowa Kalifornia).

Zainteresowania badawcze

Nasze zainteresowania badawcze dotyczą ekologii, występowania, ekofizjologii, różnorodności i ewolucji cyjanobakterii (sinic). Badamy cyjanobakterie z różnych środowisk, w tym środowisk ekstremalnych. Interesują nas pikocyjanobakterie czyli najmniejsze sinice, dominujące liczebnie w planktonie oceanów oraz „duże”, planktonowe i denne sinice. Badania prowadzone są w środowiskach typowo wodnych (jeziora mazurskie i suwalskie, Morze Bałtyckie), przez środowiska graniczne z matami mikrobialnymi występującymi w płytkich zbiornikach wodnych i strumieniach, następnie lądowe z zespołami sinic tworzącymi biologiczne skorupy glebowe, występującymi w środowiskach pustynnych (Pamir Wschodni i Południowa Kalifornia) po zespoły endolitów w skałach górskiej pustyni Pamiru.  Interesuje nas taksonomia, ewolucja, filogeneza i biogeografia sinic. Izolujemy i hodujemy sinice z mało przebadanych środowisk i badamy ich przynależność taksonomiczną. Badamy różnorodność zespołów sinic w tych środowiskach stosując analizy metagenomowe i identyfikujemy je poprzez mapowanie uzyskanych sekwencji na wiarygodnych drzewach filogenetycznych. Poszukujemy przedstawicieli Melainabacteria i Sericytochromatia, bezbarwnych, niefotosyntetyzujących, najbliższych krewnych fotosyntezujących cyjanobakterii (Oxyphotobacteria). Badamy występowanie zakwitów sinicowych, cyjanotoksyn i innych związków biologicznie czynnych w kontekście zmian klimatu. Interesuje nas genetyczne uwarunkowanie i produkcja toksyn na tle czynników środowiskowych oraz metody walki z zakwitami. Badamy inwazyjne sinice w Polsce i sinice żyjące w warunkach ekstremalnych jak np. gorące źródła czy wnętrze skał oraz przystosowania sinic do tych warunków.  Stosujemy metody mikroskopowe, izolacje i hodowle sinic, klasyczne analizy genetyczne, badania metagenomu środowiskowego metodą sekwencjonowania nowej generacji (NGS) oraz analizy cyjanotoksyn metodą LC-MS/MS we współpracy z Laboratorium Biogeochemii i Ochrony Środowiska.

Oferta

• Analiza cyjanotoksyn LC-MS/MS w Laboratorium Biogeochemii i Ochrony Środowiska, w próbkach planktonu oraz matach mikrobialnych i biologicznych skorupach glebowych,
• Analiza obecności toksygenicznych cyjanobakterii na podstawie genów kodujących szlaki biosyntezy toksyn: mcy, ana, sxt, cyn
• Analizy fitoplanktonu

O Kierowniku

dr hab. Iwona Jasser, prof. ucz

Najważniejsze publikacje:

• Jasser I., Panou M., Khomutovska N., Sandzewicz M., Panteris E., Niyatbekov T., Łach Ł., Kwiatowski J., Kokociński M. & Gkelis S. 2022. Cyanobacteria in hot pursuit: Characterization of cyanobacteria strains, including novel taxa, isolated from geothermal habitats from different ecoregions of the world. Molecular Phylogenetics and Evolution, 170: 107454 Khomutovska N., de los Ríos A., Syczewski M. & Jasser I. 2021. Connectivity of edaphic and endolithic microbial niches in cold mountain desert of Eastern Pamir (Tajikistan). Biology, 10: 314
• Thoo R., Siuda W. & Jasser I. 2020. The Effects of Sodium Percarbonate Generated Free Oxygen on Daphnia — Implications for the Management of Harmful Algal Blooms. Water, 12: 1304.
• Khomutovska, N.; Sandzewicz, M.; Łach, Ł.; Suska-Malawska, M.; Chmielewska, M.; Mazur-Marzec, H.; Cegłowska, M.; Niyatbekov, T.; Wood, S.A.; Puddick, J.; Kwiatowski, J.; Jasser, I. Limited Microcystin, Anatoxin and Cylindrospermopsin Production by Cyanobacteria from Microbial Mats in Cold Deserts. Toxins 2020, 12, 244
• Mantzouki E., Jasser I.& Ibelings B.W. 2018. Temperature Effects Explain Continental Scale Distribution of Cyanobacterial Toxins. Toxins 2018, 10(4), 156; https://doi.org/10.3390/toxins10040156
• Bukowska A., Kaliński T., Koper M., Kostrzewska-Szlakowska I., Kwiatowski J., Mazur-Marzec H. & Jasser I. 2017. Predicting blooms of toxic cyanobacteria in eutrophic lakes with diverse cyanobacterial communities. Scientific Reports 7(1): 8342. 10.1038/s41598-017-08701-8